Rodzaje termometrów
Ze względu na sposób działania wyróżnia się następujące rodzaje termometrów:
- termometr cieczowy– ciałem termometrycznym jest rtęć, alkohol etylowy, galistan, które pod wpływem temperatury rozszerzają swoją objętość. Służy do powszechnego użytku, laboratoryjnego, przemysłowego, lekarskiego,
- termometr bimetalowy– element bimetalowy taki jak mosiądz lub konstanstan ulega odkształceniu pod wpływem temperatury; termometr przemysłowy,
- termometr dylatacyjny– ciałem termometrycznym jest metalowy pręt z aluminium czy mosiądzu, który ulega rozszerzalności liniowej; termometr przemysłowy,
- termometr manometryczny gazowy– pod wpływem temperatury zmienia się ciśnienie azotu, wodoru lub helu; termometr przemysłowy lub laboratoryjny,
- termometr manometryczny cieczowy- płynem termometrycznym jest rtęć lub ciecz organiczna, a zasada działania polega na rozszerzalności objętościowej cieczy w zbiorniku płynu,
- termometr manometryczny parowy– pod wpływem temperatury rośnie ciśnienie pary nasyconej - eteru, propanu, benzenu czy chloroformu; termometr przemysłowy, stosowany często w termostatach samochodowych,
- termometr termoelektryczny– pod wpływem temperatury rośnie siła termoelektryczna danego termoelementu; termometr przemysłowy, laboratoryjny, kontrolny,
- termometr elektryczny oporowy– zwiększa się opór elektryczny elementu metalowego – platynowego lub miedzianego; termometr przemysłowy i laboratoryjny,
- termometr magnetyczny– zwiększa się podatność magnetyczna soli paramagnetycznej; termometr laboratoryjny do pomiaru temperatur mniejszych niż 1 kelwin,
- pirometry– służące do bezdotykowego pomiaru temperatury, działają w oparciu o promieniowanie cieplne.
Termometry można także podzielić ze względu na ich przeznaczenie. W życiu codziennym najczęściej korzystamy z tych do mierzenia gorączki (temperatury ciała), czyli termometrów lekarskich oraz pokojowych i zaokiennych do mierzenia temperatury powietrza.
Kobiety korzystają także z termometrów owulacyjnych, które zalicza się do lekarskich. Oprócz nich istnieją jeszcze różnego rodzaju termometry meteorologiczne, geologiczne i laboratoryjne. Znacznie bardziej skomplikowane i z większym zakresem temperatur.
Czy termometr rtęciowy jest niebezpieczny?
Termometr rtęciowy jeszcze kilkanaście lat temu był w prawie każdym domu. Ze względu na toksyczność rtęci Unia Europejska w 2009 roku zakazała ich produkcji i zaczęły stopniowo znikać z domowych apteczek. Zostały zastąpione przez termometry alkoholowe, które działają na tej samej zasadzie - wykorzystują zjawisko rozszerzania się cieczy pod wpływem zmiany temperatury. Podobnie działają tzw. termometry galowe, zawierające galistan, czyli stop:
- galu,
- indu,
- cyny.
Alternatywą dla termometrów rtęciowych są także termometry elektroniczne.
- Czytaj też: Zatrucie rtęcią - jak sprawdzić, objawy, leczenie
Termometr dla dzieci
Jaki termometr dla noworodka warto kupić? Termometr bezrtęciowy nie jest zalecany do mierzenia gorączki u dziecka ze względu na długi czas pomiaru oraz możliwość stłuczenia. Najlepszym rozwiązaniem będzie zakup termometru elektronicznego bezdotykowego, który do zmierzenia ciepłoty ciała wykorzystuje podczerwień. Termometry bezdotykowe najszybciej dokonują pomiaru oraz uchodzą za najdokładniejsze. Ponadto są wyposażone w mechanizm automatycznej kalibracji temperatury otoczenia względem temperatury ciała.
Jaki termometr dla niemowlaka?
Termometr elektroniczny bezdotykowy będzie także odpowiedni do mierzenia temperatury ciała dziecka w wieku niemowlęcym. Tego typu termometr jest nie tylko precyzyjny, ale także higieniczny i wygodny w użyciu, gdyż nie trzeba dotykać nim niemowlaka. Umożliwia pomiar temperatury w czasie snu. Wystarczy zbliżyć termometr do czoła na odległość kilku centymetrów, a zmierzy temperaturę z dokładnością do 0,1 stopnia Celsjusza. Termometry elektroniczny bezdotykowe dają także możliwość zmierzenia temperatury kąpieli czy butelki do karmienia. Niemowlętom można także zmierzyć ciepłotę ciała elektronicznym termometrem w smoczku.
Termometr do mierzenia gorączki – krótka historia
Termometr jest przyrządem służącym do pomiaru temperatury ciała lub substancji metodą pośrednią, czyli poprzez obserwację zmian innej właściwości fizycznej zależnej od temperatury – na przykład rozszerzalności cieplnej cieczy, zmiany objętości gazu czy siły elektromotorycznej.
Pierwszy tego rodzaju przyrząd wymyślono w starożytnej Grecji. Opisał go Filon z Bizancjum. Termometr Filona, a właściwie termoskop, nie posiadał skali. Była to przezroczysta, jednostronnie zamknięta rurka. Otwarty koniec rurki należało umieścić w naczyniu wypełnionym cieczą – winem lub octem. Termometr służył do określenia różnicy w temperaturze i wykorzystał zjawisko rozszerzalności cieczy pod wpływem temperatury. Natomiast pierwszy termometr ze skalą, przypominający dzisiejsze urządzenia do pomiaru temperatury, stworzył w XVIII wieku Gabriel Fahrenheit. Był to termometr alkoholowy (kilka lat później stworzył pierwszy termometr rtęciowy). Do dzisiaj skala Fahrenheita jest używana w wielu krajach m.in. w USA. W Polsce natomiast korzysta się ze skali Celsjusza, również opracowanej w XVIII wieku, kilkanaście lat po ogłoszeniu skali Fahrenheita.
